Dialogue between Speaker Belmonte and Sir Ramon

Ramon: Ito po ang inyong kauna-unahang pagbisita sa Tsina bilang Ispiker ng Mababang Kapulungan, ano po ang nararamdaman ninyo sa pagbisitang ito?

Belmonte: Sinabi sa akin bilang speaker no. 4 top official in the Philippines, ako iyung pinakamataas na opisyal na nanggaling sa bagong pamahalaan ng Pinas na bumitsa sa Tsina at kasama ang 6 na myembro ng kamara ng kongreso, house of representatives dahil sa naanyayahan kami ng gobyerno upang bumisita dito at madalas din kaming tumanggap ng bisita galing sa Tsina. Noong isang buwan, si Vice Chairman Zhang ng NPC ay bumisita sa Pinas, sinabi niya sa akin na dapat akong pumunta sa Tsina. Nagagalak akong makapunta sa katabi at halos kamaganak na bansa sa Asya.

Kami lahat ay may kanya kanyang karanasan, 3rd time ko ito, first time noong 1988 noong ako'y kasama sa party ni Pres. Corazon Aquino, nagkaroon din ako ng pagkakataon na makausap ang tanyag na tanyag dahil sa modernization ng Tsina si Deng Xiaoping, nakakamay ko si Deng. Isa beses din bilang isang Pres. ng isang korporasyon ng Pinas na may interest sa Tsina, government corporation tungkol sa hotels.

Impression sa pagbabago: hindi lang sa Beijing, tayong lahat kita natin ang malaking pagbabago sa Tsina, huge change, physical change. Noon nandyan na ang Tiananmen at malalawak na daanan, pero ngayon lumawak ng husto. Madalas din ako bumisita sa Nanjing, Shanghai, Xiamen, Guangzhou, kitang kita natin ang malaking pagbabago na ebidensya ng malaking growth and development of the economy of China.

Ramon: Sa mga nakaraang taon, patuloy na napapanatili ng National People's Congress ng Tsina (NPC) at kongreso ng Pilipinas ang mahigpit na pagpapalitan, at nagkaroon din kayo ng pagkakataon noong araw na makita si Vice Chairman Jiang Shusheng ng NPC sa Kamara sa Pilipinas. Ano po sa tingin ninyo ang kalagayan ng relasyon ng Kamara ng Pilipinas at NPC? Sa hinaharap, sa anu-anong larangan maaaring magtulungan ang Pilipinas at Tsina para lalo pang mapatatag ang relasyon ng dalawang bansa?

Belmonte: Evaluate relation of Philippine Kongress at NPC- Itong kongreso tulad ng NPC ay mga important officials na may kanya kanyang katungkulan pero hindi kami mga forntliners, Ang President , Secretary of foreign affairs, ang mga front liners. Though mas malakas kaysa sa amin ang NPC, pero malakas pa din ang influence namin sa Gov,.

Magandang Larangan – Dapat nating iconsider na iyung ties ng congress at NPC ay one aspect lang ito ng malawakang relationship ng Philippines and Tsina. Ang relationship na ito, siguro sa buong mundo, isa sa pinakamalawak na relationship sa Tsina, hindi lang because China has become super power, kung hindi for centuries mayroon na tayong mga relationships, sa amin pitong kongresista wala mak akapagsabi na hindi sila part Chinese bu blood. Sa recent years, the last 40-50 years, lalong lumaki ang relationship na ito in the area of commerce and area of investment. Actually malaki din ang Filipino individual investments sa Tsina at nagpapasalamat kami dahil mayroon government investments and development ang Tsina sa Pinas. Aside form the fact na people to people basis halos nagkakaintindihan lahat because we share many things in common.

Ramon: Nalalapit na ang ika-90 anibesaryo ng pagkakatatag ng Partido Komunista ng Tsina. Sa kabilang dako, 65 taon na po ang Partido Liberal ng Pilipinas. Alam po nating lahat na ang pagpapanatili ng kasiglahan at pagiging aktibo ay napakaimportante. Ano po ang inyong palagay sa pamamalakad ng Partido Komunista ng Tsina sa loob 60 taon bilang naghaharing partido ng Tsina? Sa tingnin ninyo, sa kasalukuyang situwasyon, paano po lalo pang mapabubuti ang partidong ito at paanong mahaharap nito ang mga pagsubok at masasamantala ang mga oportunidad?

Belmonte: Assess ng pamalakad ng partido komunista- walang kadududa, lahat naiintindihan iyung kasaysayan ng Tsina, nakita natin up until 1949 iyung maproclaim na PRC naging isang bansa na ulit ito at unti-unting lumalakas at naging united, maraming experiments at that time some good some bad, eventually over past 3 decades, in the late 70's lalo na noong magkaroon ng malaking influcene is Deng Xiaopeng, malaki ang pagbabago ng Tsina, kahit sa pamamalakad ng ekonomiya, malaking pagbabago rin, kaya nga't naging no. 2 economy na ito in terms of GDP. Sa Pinas, unang una, itong grup naming hindi isang partido, iyung house of representative ng kongreso sa pamumuno ko and under the admistration of Pres. Aquino III whose a liberal, this delegation is composed of 5 different party groups, From Liberal party Congressman apacible from Batangas, NUB party Congressman Aparcaga form Cavite, opposisyon party kongressman Ortega, isang veteranong kongresista, maryoon from NPC National People's Coalition kongressman Yu, independent from Mindanao Congressman Zubiri, from Party list sectoral Congressman Tugna. Ang grupo ay representatives ng composition ng house of representative ngayon. Kahit na iba ibang partido pero nagkakaisa kami sa aming layunin na makapaglingkod sa bansa at magbigay suporta sa pamahalaan ng Presidente. Liberal party leading party of the President, dahil style sa pinas papalit palit ng Gov, we can't say one party is responsible for this or that progress unlike in China. On a party basis, not only government gustong kausapin, o f course partido din dahil sa makakahanp kami ng tulong sa karanasan sa impluwensya sa policy at para maging magkaibigan.

Ramon: Ngayong buwan po ay mag-iisang buwan na po si Benigno Aquino bilang president. Ano po ang masasabi ninyo sa kanyang pamamalakad nitong nakaraang isang taon?

Belmonte: Si presidente, ayos naman. He is a president who enjoys great confidence from the people. At this stage of his presidency, he still commands the most respect and approbation of all the presidents we had, after one year in office. At iyong kay president, gusto niyang bigyan ng emphasis iyong, kailangan ay tama ang pamamalakad ng gobyerno. Kailangan ay open, at kailangan ay accountable ang mga naglilingkod sa gobyerno. Dahil naniniwala siya na kung tama iyong pamamalakad at saka open and accountable ang mga tao, iyong tamang policies ay lalabas at --- hindi para sa sarili, kundi, para sa bayan, at eventually, this will be very beneficial for the people. This is a transition period, iyong first year niya, pero, inaasahan namin that as he enters his second year, second year din namin, in addition to the current policies, lalabas at iiral na rin iyong mga polisiya of economic in nature. A few days ago, mayroon din siyang nilagdaang mailan-ilang batas na basically, economic in nature. At kami sa Kongreso mismo, marami kaming mga bills na malapit nang matapos, bills na itinataguyod din naman ni President Aquino na magagawa within the first few months of our incoming session. Kaya, sa tingin ko, maganda naman ang hinaharap.

Ramon: Ano po sa tingin ninyo ang prospect ng Sino-Filipino relations sa administrasyon ni Pangulong Aquino?

Belmonte: Alam ninyo, our relationship is good, it has been good for many many years. But, we represent different interests, kaya, inevitable na paminsan-minsan, we will not be able to agree on everything. Dapat ay asahan iyon. Hindi naman puwedeng --- kapag palagi na lang kayong, pareho ng sinasabi, hindi rin naman tama iyon, hindi ba? Kailangan ay --- dahil sa iyong self interest ng kanya-kanya nating bansa ang ating number one interest, so that can happen. Pero, on the whole, ang malawakang relationship ng Tsina at Pilipinas, sa palagay ko ay mabuti over the past several decades.

Ramon: Alam po nating lahat na ang Tsina at Pilipinas ay matalik na magkapit-bansa. Pero, nitong mga nagdaang araw ay may mga maiinit na isyu na may kinalaman sa South China Sea, sa tingin po ninyo, ano ang elementong nagpapahirap para malutas ang isyung ito?

Belmonte: Siyempre, nandoon iyong mga pagmumulan ng disagreenments, dahil ang Pilipinas, ina-assert na, itong lugar na ito, katabi namin ito, nandito sa amin, at mula pa noong panahon ni President Quirino, sinasabi namin na amin ito and so forth, iyong Kalayaan Islands kung tawagin namin. At ang Tsina, kine-claim naman iyong whole South China Sea, including virtually all of the Kalayaan Islands , or most of them. Hindi naman lahat, pero, most of them. Iyong Vietnam, kine-claim din iyong the same, virtually the same claim as China. Iyong Malaysia at saka iyang Brunei, may mga claims din. Siyempre, because iba-iba iyong ating claims, hindi naman puwedeng pare-pareho iyong ating pananaw. Siyempre, ang ating gustong bigyang-diin, at palaging nasa isip natin ay iyong ikabubuti ng ating sariling bansa. Ngunit, this does not mean na kailangan nating mag-away-away doon. Siyempre, ang gusto natin ay quiet diplomacy, lahat ng peaceful talks --- and in fact, over the past 20 years, with the exception of one or two incidents ay talaga namang okay naman ang nagyayari doon. Pero, ako mismo, nakikita ko na dapat iyong mga bansa rito, iyong ASEAN, particularly at saka ang Tsina, have got to get together. Iyong kanilang deklarasyon noong 2002, na how do we treat one another, meaning to say, with restraint, without using force and so forth, okay iyon, maganda iyon. It has ensured that over these past years, we have had good relationship, with respect to that area, iyong Spratlys. Pero, alam ninyo, we have to go beyond that. Natapos na iyon, pero, kailangang pag-usapan ulit natin, dahil sa --- pababayaan na lang ba natin iyong kayamanan ng lugar na iyon? Iyong mga fishing rights doon, iyong mga minerals doon, iyong oil and gas doon? Hindi naman natin puwedeng pabayaan iyon, kaya kailangang pag-usapan natin kung papaano makakabenepisyo sa ating lahat iyon. Kami naman, ang interes lang namin, iyong parteng aming kine-claim, under the United Nations Law of the Seas or under the previous proclamations of our presidents. At dito sa mga presidents na ito, iba-ibang partido ang mga presidents na iyan, pero, iisa ang sinasabi nila. Pero, we also understand iyong interest ng iba, kaya, kailangang tayu-tayo mismong taga-rito, sa region na ito, tayo na may direct contact, direct interest, at tayong mga maaapektuhan kung sasama ang situwasyon dito, tayo mismo ay kailangang nagkakausap-usap. Kahit na sabihin na nating --- walang iba, tayo lang, at talaga namang walang iba, tayo lang. Pero, we have to elevate the level of contacts and conversation and talks --- na hindi na generalities, kundi, let's talk more specifically.

Ramon: Sa opinyon po ba ninyo, hindi ba dapat pakialaman ng ibang bansa ang isyung ito, ibig sabihin, dapat bang i-confine ang isyung ito between China and some members of ASEAN?

Belmonte: Sa tingin ko, iyong mga ibang bansa, mayronn ding silang sariling issues. For instance iyong free passage dito sa South China Sea and so forth. Pero, iyong isyu ng Pilipinas, China, Vietnam and so forth, kailangan ay tayu-tayo lang ang nag-uusap. At ako naman , nananalig, sa nakikita ko, bilang ordinaryong mamamayan at bilang isang opisyal, nakikita ko na ang great interest ng Tsina at Pilipinas ay pareho --- na ito, makinabang tayong lahat dito, sa ating mga --- iyong ating sinasabing atin at saka iyong pinag-aawayan natin, we have to gain something from it. And I think, we all have an interest na stable, peaceful itong area na ito, and that is something we all aspire for. Dito sa Pilipinas, kami naman, we look siyempre to China, not only as a nation we have known since time immemorial, pero as the biggest country in our side of the world. Siyempre, gusto rin nating in a sense na, tulungan nila kami, dahil mas malaki sila kaysa sa amin, at ayaw din naming makipag-away sa kanila dahil sa gusto nating itong isyung ito, among many many issues that we have already all agreed on, including this one, ipagpatuloy an gating diplomatic ties with one another, conversations, including iyong mga visits na katulad nitong sa amin. Nagulat nga ako dahil kami palang mga congressmen ang kauna-unahang malaking official delegation na nanggaling sa Pilipinas na bunisita rito sa Tsina. Gusto ko ring sabihin na iyong aming secretary of foreign affairs is planning to come here, I think, in about two weeks time, and by August, si President Aquino rin is looking forward to a meeting. Kaya, mabuti rin at nakapunta kami rito ngayon, at we have had this opportunity to communicate.

Ramon: Napapakinggan po tayo, hindi lamang sa Pilipinas, kundi, buong Asya, buong Middle East at buong Europe, nasa sa inyo napo ang pagkakataon para batiin iyong mga kababayan natin.

Belmonte: Alam ninyo, the Chinese people can be found everywhere in the world. One of every five people is Chinese. Dito lang sa grupo naming, mayroong, at least may Chinese name kami rito, si Congressman Vic Yu. At kahapon, nahuli iyong iba sa amin na dumating rito, we attended a wedding of a Philippine congressman, also of Chinese descent. So, dito sa amin, pare-pareho maki. Ang tingin naming sa mga sarili naming, pare-pareho kami rito. I think, there is no country like China, where people is everywhere in the world, except maybe, the Filipinos. Nasa siyam na milyon o sampung milyong Pilipino rin ang nakakalat sa buong mundo. Sooner or later, malalaman din ng lahat ito, dahil sa tumutulong sila sa ekonomiya ng iba, tumutulong sila sa ekonomiya ng iba, pero, the presence there is also huge. So, sa kanilang lahat, iyong mga kabansaan ng China at iyong kanilang mga kasamahan all over the world, at saka iyong mga Pilipino rin na who are all over the world, sinasabi ko na tayong lahat ay, we are proud that we are Asians, I'm proud that I'm Filipino, we are all proud. Pero, tayo rito ay kailangang magkatulung-tulungan dahil sa ang shift ng economic power, basically ay diyan sa lugar natin, the Asia-Pacific Region. And a lot more of the responsibilities of the world will come to us, and I'm very confident na sa mabuting pagsasamahan ng Pilipinas at kanyang mga neighbors, ng China at ng kanyang mga neighbors, it will be a more productive and peaceful world for everybody. Kaya, maraming salamat sa mga nag-anyaya sa amin dito, and we salute the Communist Party of China on its coming anniversary. Kami naman po ay mga kaibigan na galing sa Pilipinas, pero mga kaibigang may sariling interes din na pinoprotektahan at sa tingin namin, all of us can work together.

/end//